O acto foi o marco da presentación do VIII Informe situación 2024: Asegurando o dereito a unha vivenda digna, axeitada e accesible en Galicia.

Contou con dúas mesas de diálogo nas que se analizaron algunhas das casuísticas máis agravantes do acceso a unha vivenda digna, axeitada e accesible.

Á xornada asistiron preto de 70 persoas que puideron volver a visitar a exposición itinerante #EmerxenciaVivenda

O pasado 8 de novembro tivo lugar a presentación do “VIII Informe situación 2024: Asegurando o dereito a unha vivenda digna, axeitada e accesible en Galicia”, encadrada no marco dun seminario sobre a emerxencia residencial, co obxectivo de poñer en común as boas prácticas que están a levar a cabo en materia de acceso á vivenda e identificar os grandes retos que aínda están pendentes de abordar para avanzar e mellorar as políticas a nivel municipal e autonómico neste senso.

O acto coincidiu co Día do Urbanismo e tivo lugar na Escola Galega de Administración Pública (EGAP) de Santiago de Compostela. A súa celebración xurde no contexto dun esperanzador momento político e de comunicación, no que semella que por fin a emerxencia residencial está de actualidade.

O informe

A benvida á xornada correu a cargo de Ana Pardo, presidenta de EAPN Galicia e Arturo Parrado, Director Xeral de Inclusión Social. A presidenta da Rede quixo valorar de xeito positivo a creación da Consellería de Vivenda, unha das principais demandas de EAPN Galicia, e o seu compromiso de duplicar o parque público de vivenda nesta lexislatura, ao que tamén quixo engadir “como mínimo”.

Ana Pardo lembrou que a situación de emerxencia residencial non afecta só ás persoas en risco de pobreza ou exclusión social, senón tamén ás persoas de clase media e media baixa. “Ás veces temos a sensación de que non se acaba de entender a palabra emerxencia, pois as medidas que se están a levar a cabo non están a dar resposta urxente a situacións severas de exclusión residencial, cun enfoque de prevención e cun impacto a curto prazo”.

Pola súa banda, o Director Xeral de Inclusión Social, indicou que este era o momento de sumar esforzos e recursos entre todas as administracións. “A Administración Autonómica somos os responsables de proporcionar vivenda”, engadiu Parrado, quen di apostar tamén pola colaboración entre consellerías (Política Social, Vivenda, Emprego e mesmo Sanidade e Educación) para abordar desde un punto de vista integral o problema da emerxencia residencial.

A presentación do informe correu a cargo de membros das entidades que tecen rede en EAPN Galicia (ONG Mestura, Fundación Érguete Integración, Fundación Secretariado Gitano, COGAMI, Cáritas Diocesana Tui-Vigo, Fundación ESPLAI, FAGAL, Fundación JuanSoñador e CDR Portas Abertas). Dividida en varios paneis, nela tratáronse as principais causas e consecuencias da emerxencia residencial, así como as boas prácticas e retos pendentes neste eido.

Respostas á situación de emerxencia residencial

Para dar solucións a estes factores que dificultan o acceso a un inmoble, EAPN Galicia tamén presentou o “Plan para garantir o acceso a unha vivenda digna, axeitada e accesible”, unha recompilación de propostas concretas de actuación en materia de acceso á vivenda, dende a aplicación e creación de programas e políticas de loita contra a exclusión residencial, ata reformulacións e cambios nas medidas xa en marcha contra esta exclusión:

• Actuar contra a emerxencia: definindo unha Estratexia de Erradicación do chabolismo e a infravivenda en Galicia no 2030 seguindo o mandato do Parlamento Europeo, reforzando as liñas de orzamento e procedemento de prevención do desafiuzamento que aseguren o mantemento da vivenda ante a posibilidade de perda da mesma e sen agardar a que se produzan impagos ou mesmo a execución, e impulsando o novo Plan de Atención ás Persoas sen Fogar.
• Promover e fomentar a vivenda pública en réxime de alugueiro social: limitando os permisos de vivenda de uso turístico, triplicando o parque público de vivenda social, ata chegar ás 11.400 vivendas no 2028 e ás 22.800 no 2030.
• Axilizar o acceso á vivenda pública : mediante o impulso do Rexistro Único de Demandantes de Vivenda de Galicia, con inscrición automática e prioritaria de persoas en situación de vulnerabilidade beneficiarias de axudas sociais, conectando con Servizos Sociais (SIUSS), actualizando da oferta existente de Vivenda de Protección Oficial en contornas urbanas e rurais e poñendo en marcha un Plan específico de acompañamento e busca de vivenda, especialmente para persoas perceptoras de RISGA e/ou IMV.
• Diminuír a vivenda baleira: seguindo a Lei estatal polo Dereito á vivenda, reformulando o Imposto de Bens Inmobles (IBI) desde unha perspectiva de progresividade e incrementando a implicación e traballo coordinado de Xunta e concellos, mediante a colaboración co Terceiro Sector de Acción Social.
• Asegurar unha accesibilidade universal: asegurando liñas de axuda específicas a colectivos vulnerabilizados para a mellora da accesibilidade en vivendas e edificios e mediante a creación dun “Fondo Público de Promoción da Accesibilidade Universal” nutrido co 1,5% dos Orzamentos que se dediquen a infraestruturas, axenda urbana, mobilidade e transportes en cada Administración.
• Facilitar a chegada de axudas á vivenda e subministracións a persoas en situación de vulnerabilidade: asegurando a creación dunha oficina de proximidade, axente rehabilitador ou servizo de vivenda en cada concello maior de 20.000 habitantes, que asesore e facilite á cidadanía vulnerabilizada, reforzando as políticas e orzamentos de axudas económicas á mocidade para a súa emancipación, ou destinando un 30% dos fondos de rehabilitación, accesibilidade ou eficiencia enerxética.
• Creación da Sección Oficial do Observatorio de Vivenda de Galicia: realizando unha análise da situación de vivenda na nosa comunidade e así dispor de datos oficiais e de fácil acceso a nivel autonómico e municipal que sirvan como base para o cumprimento de compromisos e novas medidas de acción pública.

Catro retos de acción pública

Para que todo o anterior funcione, é preciso acelerar e non por freo as políticas en materia de vivenda que se están a levar a cabo por parte das administracións (Xunta de Galicia, Concellos, Deputacións e Goberno central).

Ana Álvarez e Javier Hermida, membros da Xunta directiva de EAPN Galicia

E para que estas políticas teñan un verdadeiro impacto e non perdan o enfoque social, deben atender a catro retos transversais:

1. Asegurar que as políticas e programas de vivenda teñan impacto nas persoas, fogares, edificios ou barrios en vulnerabilidade, reducindo as dificultades de acceso aos mesmos (Non Take Up) con medidas concretas (como a creación de Oficinas Municipais de Vivenda ou no Terceiro Sector).
2. Superar as disputas competenciais e asumir unha misión compartida entre as diferentes administracións públicas. Sexan da cor política que sexan, deben comprender que afrontar a emerxencia no acceso á vivenda en Galicia é unha responsabilidade compartida.
3. Aproveitar as oportunidades dos Fondos Europeos, en especial FSE+ e en breve FEDER para procesos de acompañamento e inclusión socioresidencial ou para mellorar a eficiencia enerxética das vivendas das persoas en situación de vulnerabilidade. Especialmente, o Fondo Europeo de Desarrollo Regional (FEDER) que ofrece a oportunidade de incluír para 2025 fondos específicos para eficiencia enerxética.
4. Incorporar ao Terceiro Sector Social e a súa filosofía de non ter ánimo de lucro como axente social imprescindible tanto nos procesos de inclusión socioresidencial en xeral como na provisión e xestión de vivenda accesible.

PODES DESCARGAR O INFORME AO COMPLETO PREMENTO NESTE ENLACE

DESCAGA O RESUMO EXECUTIVO NESTE ENLACE

Mesas redondas

Mesa-diálogo: Avances e boas prácticas nas políticas de vivenda en Galicia

A programación continuou con dúas mesas de diálogo. Na primeira delas, baixo o nome “Avances e boas prácticas nas políticas de vivenda en Galicia”, alcaldes de varios municipios galegos presentaron boas prácticas en materia de vivenda que se estaban a levar a cabo nos seus concellos.

Javier Caínzos, alcalde do Concello de Curtis, expuxo o proxecto de vivenda sostible que alí desenvolven, poñendo como exemplo dúas antigas escolas municipais que foron convertidas en vivendas sociais, cun prezo por alugueiro de entre 50 e 150 euros.

Pola súa banda, o Alcalde do Concello de Ames, Blas García, explicou a súa iniciativa de promover o alugueiro social en 68 vivendas baleiras, propiedade dunha entidade bancaria, das que agora, unha parte, están a disposición de familias en risco de pobreza ou exclusión.

Paula Fernández Pena, falou da creación da Oficina Municipal de Vivenda en Silleda, concello do que é alcaldesa. Esta oficina, asegura, “é unha ferramenta moi importante resolver as trabas burocráticas que obrigan a gran parte da cidadanía a abandonar os expedientes”.

Por último, Pilar Nogueiras, da Asociación Provivienda, expuxo o Programa Fogares, promovido pola súa entidade desde 2017 en Vigo, Santiago e Ourense. “Desde un fogar podemos abordar todas as esferas da vida dunha persoa”. Este programa, facilita vivendas en alugueiro á persoas en situación de vulnerabilidade á vez que actúa como interlocutor co arrendador, xerando unha confianza.

A mesa estivo moderada polo director de EAPN Galicia Xosé Cuns.

No segundo faladoiro, Retos pendentes para garantir o acceso á vivenda, digna, axeitada e accesible, os participantes puxeron en común asuntos pendentes e compromisos na Comunidade Autónoma de Galicia, así como oportunidades e propostas de mellora nas políticas e accións públicas en materia de acceso á vivenda.

Nel, interactuaron María Pierres, Secretaria do Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia; Arturo Parrado, Director Xeral de Inclusión Social; Heriberto García, Secretario Xeral de Vivenda e Urbanismo, e Ana Pardo, Presidenta de EAPN Galicia.

Mesa-diálogo: retos pendentes para garantir o acceso á vivenda digna, axeitada e accesible

Moderada polo xornalista Íñigo Caínzos, nesta mesa tratouse a problemática da falta de información sobre programas de vivenda que experimenta a maior parte da cidadanía, así como a escaseza da datos concretos para coñecer cales son os puntos onde existe un maior número de persoas vivindo en situación de emerxencia residencial.

Os novos modelos habitacionais, a proliferación das vivendas turísticas que encarecen o insuficiente parque público de vivenda ou a necesidade de deixar de tratar esta problemática desde unha perspectiva de “mercado de vivenda” foron outros dos a debater, así como a mobilización do parque de vivenda baleira, a creación da sección social do Observatorio de Vivenda de Galicia e o punto no que se atopa a declaración de zonas tensionadas dalgúns dos territorios da nosa comunidade.

Ao seminario asistiron arredor de 70 persoas que puideron volver visitar a exposición fotográfica itinerante #EmerxenciaVivenda que foi colocada nas instalacións da EGAP para a ocasión.